Pałac pod Baranami
Pałac pod Baranami to jedna z najokazalszych krakowskich kamienic, usytuowana w samym sercu miasta, przy Rynku Głównym.
Historia Pałacu pod Baranami rozpoczyna się w jeszcze w czasach średniowiecznych. Według tradycji znajdowała się tu wówczas gospoda. W jej podworcu trzymano barany przeznaczone na sprzedaż. To właśnie od nich wywodzi się zarówno godło jak i nazwa dzisiejszego Pałacu, która w pierwotnej wersji brzmiała: Gdzie Barany, a jej godłem były dwa barany złączone wspólną głową. Pamiątką po okresie średniowiecza są również gotyckie piwnice, które obecnie wypełnia atmosfera i niepowtarzalny klimat kultowej już i wrośniętej w kulturalny pejzaż Krakowa Piwnicy pod Baranami.
Renesansowy budynek, który był zaczątkiem dzisiejszej budowli, powstał w XVI wieku poprzez połączenie dwóch istniejących na jego miejscu gotyckich kamienic. Dokonał tego Justus Ludwig Decjusz, sekretarz króla Zygmunta I Starego. Na przestrzeni wieków budynek wielokrotnie zmieniał swego właściciela. W roku 1576 Pałac został zakupiony przez króla Stefana Batorego dla dowódcy piechoty węgierskiej. Następnie kamienica przeszła w ręce Katarzyny z Lubomirskich Ostrogowskiej. W XVII wieku Pałac stał się własnością książąt Radziwiłłów. To im budynek zawdzięcza dalszą rozbudowę. Do istniejącej już kamienicy dołączono kolejną. W XVIII wieku rodzina Wielopolskich odnowiła Pałac w stylu klasycystycznym. W 1822 roku Pałac stał się własnością rodziny Potockich, którzy przeprowadzili w nim generalny remont pomieszczeń, fasady oraz zmienili wyposażenie i przeznaczenie pomieszczeń. W 1860 roku Potoccy przeprowadzili kolejny remont Pałacu, w wyniku którego budynek otrzymał dodatkowe, trzecie piętro i uzyskał ostateczną formę - utrzymaną do dziś. Nad bramą pojawiły się także charakterystyczne trzy baranie głowy. Wojenna zawierucha zmusiła rodzinę Potockich do opuszczenia rodzinnej siedziby. W czasie okupacji niemieckiej budynek mieścił kwatery dystryktu krakowskiego, a po wyzwoleniu - sowieckiej komendantury miasta. Po wojnie, w 1947 budynek przekazano Krakowskiemu Domowi Kultury. Potoccy powrócili do Pałacu jako prawowici właściciele dopiero w 1990 roku. W tym też roku wybuchł pożar, który strawił wnętrza budynku i środkową część fasady. Remont trwał kilka lat. Aktualnie Pałac pod Baranami na nowo stanowi centrum kulturalne i towarzyskie Krakowa.
Pałac Pod Baranami gościł wiele znakomitości. W 1701 przebywał tu carewicz rosyjski Aleksy, w 1809 książę Józef Poniatowski, w 1810 król saski i książę warszawski Fryderyk August, w 1890 gościł w pałacu cesarz Franciszek Józef I. W 1956 z inicjatywy Piotra Skrzyneckiego oraz przyjaciół w podziemiach Pałacu powstała słynna Piwnica pod Baranami. Piwnica pozostaje do dziś najsłynniejszą sceną kabaretową w Polsce. Tworzą ją artyści różnych specjalności: literaci, muzycy, plastycy i aktorzy otoczeni grupą wiernej publiczności. Od 1969 działa w Pałacu Kino Pod Baranami - kameralne, studyjne kino nagrodzone w 2009 wyróżnieniem za najlepszy program spośród wszystkich kin zrzeszonych w sieci Europa Cinemas. Kino Pod Baranami znane jest ze specjalnej, kameralnej atmosfery oraz dobrego programu, który proponuje swoim Widzom. To swoisty art-house.